ציר השנאה: כך הפך כביש 1 הפנימי למוקד של מלחמה בין חרדים וערבים
02.12.18 / 08:14
יידויי אבנים, מכשולים שיכולים להפוך רכב ותקיפת נוסעים, חלק מצעירי קהילת 'שובו בנים' של ברלנד עושים מלחמה של ממש בכביש הפנימי בין מערב העיר למזרחה. וגם: המאבק הכמעט יומיומי מול האוכלוסייה הערבית באזור (כולל פוגרום בעסקים), שעלול להצית את האזור כולו.
מתכננים לנסוע בכביש 1 באזור מוסררה? כדאי שתדעו שמעתה אתם לוקחים הימור, במיוחד אם הנסיעה מתוכננת לשבת. בשבועות האחרונים חל זינוק בפעילות האלימה של חלק מחניכי ברלנד מקהילת 'שובו בנים', שמטילים אימה על העוברים ברגל והנוסעים בקטע כביש 1 הסמוך לישיבה שממוקמת ברחוב החומה השלישית. על הפרק: יידויי אבנים, מכשולים על הכביש שיכולים לגרום לתאונה, עגלה של סופר שעלולה להתגלגל עליכם תוך כדי הנסיעה, והיה אף מקרה של תקיפת רכב על יושביו.
כבר לפני חודשים ארוכים נראה כי חלק מצעירי הקהילה החליטו להכריז מלחמה על ערביי האזור, אך מאז חלה עלייה ניכרת במפלס האלימות כלפי בני המגזר, ובמקביל העסק התפשט גם לכיוון האוכלוסייה היהודית בשבתות ובימי חג.
רק לאחרונה, לדברי עדי ראייה, ביום ראשון עברו שני צעירים ערבים סמוך לאזור הישיבה של 'שובו בנים', כשהצעירים החרדים קפצו עליהם עם קרשים בידיים והחלו לתקוף אותם. הערבים נמלטו תחילה מהמקום, אך כעבור כשעה חזרו מכיוון שער שכם עם תגבורת גדולה. לדברי עדי הראייה, במקום התפתחה קטטת רחוב קצרה בין הקבוצות ואז החרדים נמלטו בחזרה אל תוך הישיבה.
ההפרעות
לאחרונה נעשה מה שאפשר לכנות 'פוגרום' בעסקים הערביים הסמוכים לשער שכם, תוך פגיעה בסוחרים, הרס חנויות וכלי רכב במקום.
האירוע לא הסתכם בפגיעה בערבים, וכשהקבוצה האלימה סיימה 'לטפל' באזור המסחרי הערבי של מוסררה היא המשיכה להתפרע גם בכביש 1 ותקפה רכב של משפחה שבו נסעו בני זוג עם חמשת ילדיהם, בהם שני פעוטות. התוקפים הסבו נזק לרכב והבהילו עד מאוד את היושבים בו.
לדברי עדי ראייה, הכול החל כאשר קבוצה גדולה של צעירים חרדים התנפלה על העסקים באזור שער שכם. הם פגעו פיזית בבעלי החנויות והסבו נזק גדול לרכוש ולכלי הרכב שחנו ליד. הדבר התרחש בערב חג הסוכות האחרון עם סיום התפילות בכותל. במועד זה יצאו תושבים רבים ממאה שערים חזרה לכיוון השכונה – רבים מהם דרך שער שכם, כמקובל. אלא שאז קבוצה של עשרות צעירים חרדים החלה להתפרע ולתקוף את בעלי החנויות במוסררה, לשבור ציוד ולפגוע בכלי רכב שחנו בצד. על אף הנוכחות המוגברת של כוחות הביטחון באזור, עבר זמן רב ונגרם נזק רב עד שלבסוף פוזרו החרדים המתפרעים תוך שימוש באמצעים לפיזור הפגנות.
ההתהפכות
לצד זאת, בימי שבת יוצאים צעירים לכביש בניסיון לשבש את תנועת כלי הרכב. בתוך כך תועדו הצעירים כשהם מגלגלים במפתיע עגלה של סופרמרקט לפני כלי הרכב הנוסעים בכביש בשבת, ולאחרונה מספרים באזור שהם גם החלו לפזר בשבתות אבנים קטנות על הכביש. הדבר אף הוביל להתהפכות של שליח פיצה שרכב על קטנוע ולא הבחין ככל הנראה באבני המכשול שפיזרו שם קודם לכן, לדברי עדי ראייה, נערים מהמגזר החרדי.
גל אירועי הסוכות האלימים לא הפתיע אף אחד בצד הערבי של מוסררה. שם מספרים כי ההתנכלות להם נמשכת כבר חודשים ומתנהלת על בסיס יומיומי. לטענתם, גם המשטרה לא עוזרת מספיק. כדוגמה הם מעלים טענה שלפיה אף שהאזור מלא במצלמות אבטחה – בעלי העסקים מעולם לא התבקשו לספק את התיעוד שלהן.
בינתיים הפך האזור כולו למוקד מתח גבוה בין יהודים לערבים – רבים מהאחרונים חוששים לעבור שם והקיצונים ביניהם גם מדברים על פוטנציאל לפיצוץ כנקמה.
הוונדליזם
אווירת הפחד שנוצרה באזור על התפר שבין יהודים לערבים התפתחה בהדרגה לכל אורך הדרך. זה החל בהצקות מילוליות, המשיך ביידויי אבנים, ובשבועות האחרונים כבר התרחשו מספר מקרים של ונדליזם חמור ותקיפות פיזיות. כך עולה מעדויות של ערבים שהגיעו בשבועות האחרונים ל"ידיעות ירושלים".
כך, החודש הותקף המינהל הקהילתי של מוסררה. הכול החל עקב מיזם הכולל מפגש של סטודנטים יהודים וערבים. צעירים חרדים קלטו סטודנטים ערבים בדרכם למינהל הקהילתי. לאחר זמן לא רב, כאשר הם הגיעו לבית קנדה עצמו – החלו יידויי אבנים על הבניין. למזלם של הנמצאים בו החלונות במתחם חסינים בפני אבנים ולאחר דקות ארוכות של פחד מצד יושבי הבניין היידויי הסתיים והמבנה נותר שלם.
"אנשים עוברים ברגל, אנשים נוסעים פה בדרך מהעבודה, ואז פתאום קופצים עליהם לפעמים 50-40 איש. גם עלינו פעם זרקו אבנים ואף אחד לא עוצר אותם אז הם ממשיכים", מספר מוחמד קלגסי, בעל מגרש מכוניות שממוקם בדיוק מול זירת הפעילות של מי שמכונים 'נערי ברלנד'. "המיקום שלי הוא כזה שאני נמצא פה בין הפטיש לסדן וזה אזור רגיש".
קלגסי, אגב, מכיר את הקהילה מקרוב. במהלך שנים רבות של שכנות לא פעם ביקשו ממנו להיכנס ולשמש עבורם גוי של שבת – לכן חשב שהוא לפחות חסין בפני תוקפנות, אך התבדה. "באחת הפעמים שהם תקפו ילדים ערבים יצאתי, ניסיתי לעזור, רציתי לדבר עם המבוגרים שם. לפעמים הם היו מבקשים ממני לעזור עם האור בשבת אז לא חשבתי שיהיו אלימים כלפיי. אבל כשהתקרבתי הם כמעט ריססו עלי תרסיס פלפל. הייתי בהלם שמישהו שבכל פעם קורא לי לעזור לו יתנהג ככה. אמרתי את זה למשטרה ואני חוזר על זה – זה מעורר תחושה קשה כשהצעירים הערבים מותקפים המשטרה לא מגינה. אם המצב יימשך זה ייגמר במלחמה פה".
המכות
סיפור דומה מספר אחמד (שם משפחתו שמור במערכת) שעבר לאחרונה בכביש בדרכו מבית הספר לעבודה של קרוב משפחתו במרכז העיר. "הלכתי לבדי ופתאום יצאו מולי כמה חרדים שאמרו לי 'אל תעבור פה. אין כניסה לערבים'. הסתובבתי ופניתי ללכת אחורה, אבל למרות שפניתי חזרה קפצו עלי 14 חבר'ה והתחילו להרביץ לי", משחזר אחמד בן ה־17 את האירוע. "שלפתי את החגורה מהמכנסיים כדי להיראות מאיים ורצתי לכיוון שוטרים שעמדו כמה מטרים משם. אמרתי להם שתקפו אותי חרדים. אחד השוטרים ניגש, לקח ממני את החגורה שליפפתי על היד, צילם את תעודת הזהות שלי ואמר לי 'יאללה, לך מפה. זוז'".
ממשטרת המחוז נמסר: "המשטרה רואה בחומרה כל התנהגות עבריינית ופועלת בהתאם לאכיפה, חקירה ומיצוי הדין עם המעורבים.
"בניגוד מוחלט לנטען, מבדיקה שערכנו מראשיתו של חודש יולי ועד למועד זה (לפני מספר שבועות; נ"נ), הוגשו במשטרת ישראל שתי תלונות בלבד הנוגעות לטענות העולות בכתבה ובאותו אזור מדובר ובהן נחקרו חשודים. ועל כן לא ברור לנו מהיכן מגיעים הנתונים שהצגתם בכתבה זו. למרות המציאות שלפיה ברוב המקרים לא מוגשות במשטרה תלונות על ידי קורבנות העבירה כמתבקש, המשטרה היא זו שפועלת באופן יזום לאתר ולמצות את הדין עם המעורבים ולמנוע אירועים מעין אלו על ידי הצבתם של שוטרים גלויים וסמויים.
"באשר לטענה על אודות ההתפרעות בערב סוכות בשכונת מוסררה, משטרת ישראל פתחה מיוזמתה בחקירה מאומצת שעודנה מתנהלת, שבמסגרתה נאספו ראיות וממצאים באמצעות האמצעים הטכנולוגיים המתקדמים העומדים לרשותה ועל כן לא נוכל לפרט על אודותיה, אולם נציין כי המשטרה חוקרת את המקרה ביסודיות ובמקצועיות הנדרשת".
"הרב מורה לנהוג באיפוק"
"תורתו של הרב ברלנד היא לקרב כל אדם באשר הוא אדם ללא שינוי גזע, דת ולאום", אומר בני מחלב, חבר המינהל הקהילתי גאולה וממקורביו של ברלנד.